Vergi Hukukunda Uzlaşma Müessesesinin Adalet ve Eşitlik İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi
Author :
Abstract
Türk Vergi Sisteminde uygulanmakta olan uzlaşma müessesesi, mükellef ile vergi idaresinin aralarında barışçıl bir şekilde anlaşmak suretiyle uyuşmazlığın yargı yoluna taşınmadan çözümünü sağlamaktadır. 2024 yılı öncesinde vergi aslı ve cezaları uzlaşmaya konu edilebilirken 2024 yılında Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklik neticesinde vergi asılları uzlaşma kapsamından çıkarılmıştır. Uzlaşma müessesesi sayesinde hem yargının yükü hafifletilmekte hem de kamu alacağının tahsili hızlandırılmaktadır. Ancak bazı mükelleflerin uzlaşmaya varmak suretiyle daha az vergi cezası ödemesi, vergilendirme ilkelerinden özellikle adalet ve eşitlik ilkeleriyle kısmen bağdaşmadığı düşünülebilir. Nitekim aynı durumda olan mükellefler ile farklı oranlarda uzlaşılması halinde eşitliğe ve dolayısıyla adalet anlayışına aykırılık ortaya çıkacaktır. Bu noktada idarenin takdirine bırakılan uzlaşılacak vergi cezası miktarına yönelik birtakım yeni yasal düzenlemeler getirilebilir. İdareye uzlaşabileceği orana ilişkin bir yüzde aralığı bildirilebileceği gibi tersine artan oranlı bir tarifenin de uygulanması öngörülebilir. Böylelikle bir yandan uzlaşma müessesesinin olumlu sonuçlarından hem mükellef hem vergi idaresi faydalanabileceği gibi diğer yandan eşitlik ve adalet ilkeleri daha fazla gözetilebilir.
Anahtar kelimeler: Vergi hukukunda uzlaşma, eşitlik ilkesi, adalet ilkesi, vergi cezası, barışçıl çözüm yolu.
Keywords
Abstract
ABSTRACT
The compromise procedure in the Turkish Tax System provides a peaceful settlement between the taxpayer and the tax administration to resolve the dispute without resorting to judicial proceedings. Prior to 2024, tax principal and penalties could be subject to reconciliation, but as a result of the amendment made to the Tax Procedure Law in 2024, tax principals were excluded from the scope of compromise. Via the compromise procedure, the burden of the judiciary is eased and the collection of public receivables is accelerated. However, it may be considered that the fact that some taxpayers pay less tax penalty by reaching a compromise is partially incompatible with the principles of taxation, especially the principles of justice and equality. As a matter of fact, if taxpayers in the same situation are reconciled at different rates, a violation of equality and therefore the understanding of justice will arise. At this point, some new legal regulations may be introduced regarding the amount of tax penalty to be compromised, which is left to the discretion of the administration. The administration may be notified of a percentage range for the amount that can be compromised, or on the contrary, it may be foreseen that a progressive tariff will be applied. In this way, on the one hand, both the taxpayer and the tax administration can benefit from the positive results of the compromise process, and on the other hand, the principles of equality and justice can be observed more.
Key words: Compromise in tax law, principle of equality, principle of justice, tax penalty, peaceful settlement.
