GARANTİLİ ÇEK UYGULAMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Çek, tarihi gelişimine paralel olarak para yerine kullanılan bir ödeme aracı olarak tasarlanmıştır. Kanunda ödeme aracı işlevinin gereği olarak çekte muhatabın rolü, düzenleyenin borcunu, nezdinde düzenleyene ait bulunan hesaptaki para ile onun yerine ödemek şeklinde düzenlenmiş ve poliçe muhatabından farklı olarak hamile karşı bağımsız bir kambiyo taahhüdü altına girmesi yasaklanmıştır. Çekte muhatap açısından öngörülen kabul yasağı ve bunun uzantısı niteliğindeki ciro ve aval yasakları ile muhatabın herhangi bir şekilde kambiyo ilişkisine girmesi yasal olarak mümkün değildir. Bu durum ise çeklerin ibraz edildiğinde ödenmeme riskini artırmakta ve ödeme güvenliğini tehlikeye düşürmektedir. Belirttiğimiz gerekçeye dayanarak uygulamada çeklerin karşılıksızlık nedeniyle ödenmeme riskini azaltacak çareler aranmış ve bu noktada özellikle muhatabın güven verici beyanlarına ihtiyaç duyulmuştur. Garantili çek de bu ihtiyacın sonucu olarak uygulama ile ortaya çıkıp benimsenmiş ve hakkında özel bir yasal düzenleme bulunmayan bir çek türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Muhatap bankaca çek bedelinin belirli bir miktara kadar karşılık olup olmadığına bakılmaksızın ödeneceği garantisi verilmesi, çek kullanımına güven duyulması ve çekle ödemelerin yaygınlaştırılması bakımından son derece önem arzetmektedir.
Keywords
Abstract
Cheque was designed as an instrument of payment that was used as a substitute for money in parallel with its historical development. In the scope of the law, the part of the drawee for cheque as a requirement of its function as the instrument of payment was arranged in the way that the amount owed by the drawer will be paid in place of him, using the amount of payment in the account held before his part and a distanced commitment with commercial bills to be made by him in the face of the holder different than the the bill of exchange’s drawee was prohibited. As relevant to cheque, in addition to the prohibition of acceptance and that of endorsement and surety in line with it stipulated from the angle of the drawee, to be involved in the commercial bills relationship in any way by the drawee is not possible legally. The said case increases the risk of non-payment of cheques upon submittal and puts the safety of payment at risk. On the basis of the ground that we have stated, remedies, which will reduce the risk of non-payment of cheques by reason of being unreciprocated in practice, were looked for and at this point, particularly the assuring statements of the drawee were required. Moreover, the guaranteed cheque emerged and was adopted as a result of the said requirement in practice and it is encountered as a type of cheque relating to which there is no special lawful arrangement. The fact that a guarantee for payment is given by the drawee bank without looking for the fact that the amount of cheque is reciprocated or not up to a certain amount is highly important in the sense that there is confidence for the use of cheque and dissemination of payments by cheque.